با کاهش قدرت سیستم دفاعی٬ به مرور زمان بدن آمادهٴ ابتلا به عفونت ها و سرطان هایی می شود که به طور معمول در مردم عادی دیده نمی شوند ، این بیماریها بصورت بیماریهای ریوی ، اسهالهای شدید و مزمن ، تبهای طولانی ، کاهش وزن ، اختلالات شخصیتی ، بیماریهای مغزی و پوستی خود را نشان می دهند که در نهایت منجر به مرگ فرد مبتلا خواهد شد.
.
علائم بیماری چگونه تظاهر می کنند؟
تظاهرات بالینی در افراد آلوده به اچآیوی می تواند بسیار متفاوت باشد:
۱- از یک حالت کاملا نرمال تا
۲- یافته های غیرطبیعی کاملا غیر اختصاصی (همچون تب یا اسهال یا کاهش وزن که در بسیاری بیماریهای دیگر هم مشاهده میشود و تشخیصی نیستند)
۳- یا یافته های غیرطبیعی کاملا اختصاصی اچآیوی همانند:
Hairy leukoplakia of the tongue
Disseminated Kaposi sarcoma
Cutaneaus bacillary angiomatosis
.
که سه بیماری بالا تنها برای اطلاع عمومی ذکر شده است چرا که بسیاری از بازدیدکنندگان سایت تمایل دارند بدنبال علایم اختصاصی ایدز باشند اما توجه داشته باشید که تشخیص چنین یافته هایی نیازمند معاینه پزشک و انجام کارهای پاراکلینیک می باشد و گاهاً در مراحل پیشرفته آلودگی با اچآیوی تظاهر می یابند و در مراحل اولیه آلودگی، هیچ یافته اختصاصی وجود ندارد و ذکر این موارد تنها برای ارضاء حس کنجکاوی افراد پرسشگر ذکر شده است!
.
بطور کلی، مراحل آلودگی با HIV به ۴ مرحله تقسیم میشود:
۱ – عفونت اولیه
۲ – مرحله بدون علامت بالینی
۳ – مرحله علامتدار عفونت با HIV
۴ – پیشروی از HIV تا AIDS
.
.
.
.
.
.
تشخیص قطعی آلودگی با HIV صرفاً با اتکا بر علایم و نشانه های بالینی امکانپذیر نیست و تنها راهی که قطعاً مشخص میکند فردی به HIV آلوده شده است یا نه، انجام تست مخصوص HIV است.
.
.
علائم آلودگی با HIV بسیار پیچیده است و دارای مراحل چندی است که الزاماً همه آنها در افراد آلوده مشاهده نمی شود.
این مراحل عبارتند از:
.
مرحله عفونت اولیه HIV : (مرحله اول)
این مرحله چند هفته طول میکشد و معمولاً با یک حالت شبیه سرماخوردگی که بلافاصله بعد از عفونت رخ میهد همراه است این حالت شبیه سرماخوردگی گاهی اوقات تحت عنوان حالت seroconversion یاد میشود. (علائمی نظیر تب، گلو درد، بزرگی غدد لنفاوی، درد مفاصل و عضلات، سر درد، ضعف و بی حالی، بی اشتهایی، تهوع و استفراغ، کاهش وزن، اسهال و گاهی دانه های جلدی و یا تظاهرات عصبی)
در حدود ۲۰% موارد علائم به گونهای است که فرد به پزشک مراجعه میکند ولی معمولاً تشخیص داده نمیشود و حتی اگر تست HIV آنتی بادی در این موقع انجام شود ممکن است هنوز مثبت نباشد.
طی این مرحله مقدار زیادی HIV در خون محیطی فرد وجود دارد و سیستم ایمنی با تولید پادتن ها (آنتی بادی ها)، و لنفوسیتهای سلول کش (لنفوسیتهای سیتوتوکسیک) شروع به پاسخ در برابر ویروس میکنند.
از هنگام ورود ویروس ایدز تا مثبت شدن نتیجه آزمایشگاهی که نشانگر آلودگی فرد است حدود ۲ تا ۱۲ هفته و گاهی تا ۱۶ ماه طول می کشد.
.
مرحله بدون علامت بالینی (مرحله دوم)
این مرحله بطور متوسط ۱۰ سال طول میکشد و همانطور که از نام این مرحله پیدا است، خالی از هر علامتی است هر چند ممکن است غدد متورم لنفاوی هم وجود داشته باشند (لنفادنوپاتی). سطح HIV در خون محیطی به سطح بسیار پائینی کاهش مییابد ولی بیماری همچنان مسری است و آنتی بادی HIV در خون قابل ارزیابی است.
تحقیقات اخیر نشان داده است که HIV طی این مرحله غیر فعال نیست و در غدد لنفاوی بسیار فعال است. تعداد زیادی از سلولهای T- helper آلوده شده و میمیرند و ویروس فراوانی تولید میشود.
تست آزمایشگاهی جدیدی وجود دارد که مقدار ناچیز HIV که از غدد لنفاوی آزاد میشود را اندازه میگیرد این تست HIV-RNA را اندازه میگیرد (RNA ماده ژنتیکی HIV میباشد) این تست را تست بارگیری ویروس (viral load test) میگویند که نقش بسیار مهمی در درمان آلودگی با HIV دارد.
.
مرحله علامتدار عفونت HIV (مرحله سوم)
با گذشت زمان، سیستم ایمنی توان خود را از دست میهد که به ۳ دلیل عمده زیر است.
۱ – بافتها و غدد لنفاوی بدلیل سالها فعالیت، آسیب میبینند
۲ – HIV جهش پیدا میکند و آلوده کنندگیاش تشدید میشود بعبارت دیگر برای تخریب سلولهای ،T- helper قویتر و متنوعتر میشود
۳ – بدن توانایی جایگزینی سلولهای T – helper از دست رفته را ندارد.
با ایجاد نقص در سیستم ایمنی، علائم بوجود میآیند که در آغاز بسیاری از علائم خفیف هستند. ولی با تحلیل سیستم ایمنی، علائم تشدید میشوند.
پیشروی از HIV تا AIDS
با آسیب بیشتر سیستم ایمنی، بیماری به سمت بدتر شدن پیش میرود تا اینکه تشخیص ایدز مطرح شود. در حال حاضر در انگلستان تشخیص ایدز وقتی تأیید میشود که فرد HIV مثبت تعداد خاصی از عفونتهای فرصت طلب یا سرطانها را بروز میدهد اگر چه فرد HIV مثبت میتواند بشدت بیمار باشد ولی تشخیص ایدز نداشته باشد.
.
ایدز = آزمایش مثبت اچآیوی + تعداد لنفوسیتها کمتر از ۲۰۰ (یا بعبارتی کمتر از ۱۴٪)
AIDS= positive HIV serology + CD4 less than 200 cells/mcL (or CD4 less than 14%)
.
.. تشخیص قطعی آلودگی با HIV صرفاً با اتکا بر علایم و نشانه های بالینی امکانپذیر نیست و تنها راهی که قطعاً مشخص میکند فردی به HIV آلوده شده است یا نه، انجام تست مخصوص HIV است.
.
.
.
.
.
.
تشخیص های افتراقی:
عفونت اچآیوی میتواند تظاهرات دیگر بیماریها را تقلید کند و بسته به نوع تظاهرات، تشخیصهای مختلفی ممکن است مطرح شود:
.
علایم کلی همچون کاهش وزن و تب، در بیماریهای زیر هم دیده میشود:
سرطان
بیماریهای عفونی مزمن (سل، اندوکاردیت)
بیماریهای غدد اندوکرین (پرکاری تیروئید)
.
علایم ریوی، در بیماریهای زیر هم دیده میشود:
عفونتهای حاد و مزمن ریوی
علل دیگر ارتشاح منتشر بین بافتی ریوی (diffuse interstitial pulmonary infiltrates)
.
علایم عصبی، در بیماریهای زیر هم دیده میشود:
حالتهایی که باعث تغییرات وضعیت روانی یا عصبی میشوند همچون:
الکلیسم، بیماری کبدی، اختلال عملکرد کلیوی، بیماری تیروئیدی، کمبود ویتامین
.
سردرد و پلئوسیتوز مایع مغزی نخاعی:
دیگر علل مننژیت مزمن
.
اسهال، در بیماریهای زیر هم دیده میشود:
عفونتهای گوارشی (infectious enterocolitis)
التهاب روده ای به دلیل آنتی بیوتیکها (antibiotic-associated colitis)
بیماری التهابی روده (IBD= inflammatory bowel disease)
علایم سوءجذب (Malabsorptive symptoms)
.
.
.
.
..
اگر من علایم شبیه سرماخوردگی – آنفلوآنزا (Flu-like syndrome) / تورم غدد (Swollen glands) داشته باشم، یعنی به HIV آلوده شده ام؟
بسیاری از بیماریها منجر به علایم شبیه سرماخوردگی – آنفلوآنزا (Flu-like syndrome) / تورم غدد (Swollen glands) می شوند، شما به HIV مبتلا نمی شوید مگر اینکه بطور مستقیم در معرض این ویروس قرار بگیرید (راههای انتقال)
برخی افراد پس از آلودگی به HIV متوجه هیچ تغییری در وضعیت سلامت خود نمی شوند در حالیکه برخی دیگر دچار علایم خفیف شبیه آنفلوآنزا یا ایجاد راش یا تورم غدد طی چند هفته پس از ورود عفونت به بدنشان می شوند، این علایم و نشانه ها نشاندهنده شروع ایدز نیست و معمولا طی چند روز یا چند هفته از بین می روند. تنها راهی که قطعا مشخص میکند فردی به HIV آلوده شده است یا نه، انجام تست HIV است.
در اکثر افراد طی ۶ تا ۱۲ هفته میزان آنتی بادی HIV به حد قابل تشخیص در روشهای معمول آزمایشگاهی (ELISA) می رسد، البته در موارد بسیار نادر ممکن است تا ۶ ماه هم طول بکشد.
انجام تست HIV آنتی بادی (ELISA) قبل از ۳ ماه، نتیجه قطعی نخواهد داشت چرا که ممکن است فرد هنوز آنتی بادی بر علیه HIV به میزان کافی تولید نکرده باشد، مدت زمان بین آلودگی تا تولید آنتی بادی توسط بدن را دوره پنجره (Window period) می گویند، دراین دوره زمانی فرد آلوده به HIV هنوز میزان آنتی بادی در بدنش به مقداری که در روشهای آزمایشگاهی قابل تشخیص باشد نرسیده است، اگرچه ممکن است میزان بالایی از HIV در خون-ترشحات جنسی یا شیر پستان وجود داشته باشد و فرد می تواند آلودگی را طی این دوره به فرد دیگری منتقل کند اگرچه تست الیزا منفی است!
بنابراین بهترین حالت این است که پس از ۳ماه از آخرین رفتار پر خطر، تست HIV آنتی بادی انجام شود.
- برخی مراکز آزمایشگاهی توصیه می کنند که اگر فرد در معرض ریسک بالا بوده، تست مجدد را ۶ ماه بعد از آخرین رفتار پر خطر انجام دهد.
- نکته بسیار مهم این است که فرد در طی دوره پنجره، مجددا در معرض ریسک آلودگی با HIV قرار نگیرد.
جواب منفی تست HIV ای که پس از ۳ ماه از آخرین رفتار پر خطرانجام شده است تقریبا همیشه بدان معناست که فرد به HIV آلوده نیست و اگر جواب تست پس از ۶ ماه منفی باشد (در صورتیکه طی این ۶ ماه هیچ رابطه جنسی غیرمحافظت شده ای نداشته باشد یا از سرنگ مشترک استفاده نکرده باشد) بدین معناست که HIV ندارد.
وقتی ۲ تست با هم انجام شود (ELISA+Western blot) احتمال جواب نادرست به کمتر از ٪۰/۱ می رسد.
.
عفونتهای فرصت طلب و سرطانها کجا رخ میدهند؟
مرحله علامتدار عفونت با HIV اغلب بدلیل عفونتهای فرصت طلب و سرطانهایی است که بطور طبیعی سیستم ایمنی جلوی آنها را میگیرد. که تقریباً در تمام بدن میتواند رخ دهند ولی نمونههای شایع آن در جدول زیر آورده شده است.
همانطور که در جدول زیر نشان داده شده است مرحله علامتدار عفونت HIV اغلب با درگیر کردن چندین سیستم مشخص میشود درمان عفونت خاص یا سرطان اغلب انجام میشود اما علت زمینه که عملکرد HIV است سیستم ایمنی را تضعیف میکند
تا زمانیکه خود HIV آهسته نشود علائم سرکوب سیستم ایمنی بسمت بدتر شدن پیش می رود.
.
.
نمونه های عفونت/سرطان در سیستمهای مختلف بدن:
..
سیستم تنفسی
پنومونی پنوموسیستیس کارینی (pcp)
سل (TB)
سارکوم کاپوزی (KS)
.
.
سیستم گوارشی
Cryptosporidiosis
Candidia
Cytomegalovirus (CMV)
Isosporiasis
Kaposi sarcoma
.
.
سیستم عصبی مرکزی / محیطی
HIV
Cytomegalovirus
Toxoplasmosis
Cryptococcosis
Non- Hodgkin’s lymphoma
.
.
پوست
Herpes simplex
Kaposi’s sarcoma
Varicella zoster
.
.
سیستم مرحله بندی بیماری ، سازمان جهانی بهداشت (WHO)
سازمان جهانی بهداشت روشی برای تعریف افراد HIV مثبت در مراحل مختلف بر اساس علائم بالینی دارد که بعنوان سیستم مرحله بندی WHO برای عفونت و بیماری HIV شناخته میشود
سیستم مرحله بندی بیماری برای عفونت و بیماری HIV در نوجوانان و بالغین:
مرحله بالینی یک:
بدون علامت
لنفادنوپاتی منتشر و پایدار
مرحله بالینی دو:
کاهش وزن کمتر از ۱۰% کل وزن بدن
تظاهرات پوستی مینور مثل درماتیت سبورئیک، خارش، زخم های دهانی عودکننده، عفونت قارچی ناخن
هرپس زوستر در پنج سال گذشته
عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی عود کننده مثل سینوزیت چرکی و غیره
مرحله بالینی سه:
کاهش وزن بیش از ۱۰% کل وزن بدن
اسهال طول کشیده بدون توجیه( بیش از یک ماه)
تب طول کشیده بدون توجیه ( مداوم یا گهگاهی) بیش از یک ماه
برفک دهانی
لوکوپلاکی پرزی دهانی
سل ریوی در یک سال اخیر
عفونت های باکتریایی شدید (پنومونی، پیومیوزیت)
مرحله بالینی چهار:
سندروم تحلیل منتشر بدن (Wasting syndrome)
پنومونی پنوموسیستیس کارینی
توکسوپلاسموز مغز
کریپتوسپوریدیوز و/یا ایزوسپوریازیس با اسهال برای بیش از یک ماه
کریپتوکوکوز خارج ریوی
بیماری سیتومگالو ویروسی ارگانی غیر از کبد، طحال، غدد لنفاوی
عفونت با هرپس سیمپلکس پوستی مخاطی بیش از یک ماه یا احشایی برای هر مدت زمانی
لوکوانسفالوپاتی پیشرونده چند کانونی (Progressive Multi Focal Encephalopathy)
کاندیدیاز مری، تراشه، برونش یا ریه
مایکوباکتریوز آتیپیک منتشر
سپتی سمی سالمونلای غیرتیفوئیدی
سل خارج ریوی
لنفوم
سارکوم کاپوشی
انسفالوپاتی HIV
سرطان مهاجم گردن رحم
.
.
در خصوص کودکان طبقه بندی بالینی سازمان بهداشت جهانی به شرح زیر است:
.
.
مرحله بالینی یک:
بدون علامت
لنفادنوپاتی منتشر
مرحله بالینی دو:
اسهال مزمن بدون توجیه
کاندیدیاز شدید پایدار یا عود کننده بعد از دوران نوزادی
کاهش وزن یا نارسایی رشد (Failure To Thrive)
تب پایدار
عفونت های باکتریایی شدید و عود کننده
مرحله بالینی سه:
عفونت های فرصت طلب نشانگر ایدز
نارسایی رشد شدید
انسفالوپاتی پیشرونده
بدخیمی
سپتی سمی یا مننژیت عود کننده
• بزرگ شدن عمومی غدد لنفی
.
.
. تشخیص قطعی آلودگی با HIV صرفاً با اتکا بر علایم و نشانه های بالینی امکانپذیر نیست و تنها راهی که قطعاً مشخص میکند فردی به HIV آلوده شده است یا نه، انجام تست مخصوص HIV است.
ايران اچ آي وي